Wednesday, October 27, 2021

Cuireann Léamh Mé ag Smaoineamh ( - agus ag Scríobh.)

 



Bhí agallamh breá ag Brian Ó Conchubhair leis an scríbhneoir Pádraic Breathnach inniu faoina scéal "Na Déithe Luachmhara Deiridh." Ciorcal léitheoireachta beo ar líne atá i gceist agus tá fáilte roimh chách a bheith páirteach chun aithne a chur ar scríbhneoir an lae agus a c(h)uid saothar a phlé. Bhí breis agus daichead duine páirteach.

 



Pádraic Breathnach

Is léir ón teideal  "Na Déithe Luachmhara Deiridh." go mbaineann an gearrscéal seo le
hathruithe, sa chás seo athruithe i bpobal tuathúil, de dheasca eisimirce agus bás.

Tá an scéal lonnaithe áit éigin in Éirinn.

 

Osclaíonn an scéal le pictiúr álainn den dromchla clúdaithe le sneachta, maidin lá chinn, Nollaig na mBan, an Eipeafáine. An bhfuair Máire, an príomhcharachtar, leas tuisceana an lá sin? Fuair, dar liom, ach is leis an léitheoir an cinneadh sin a dhéanamh, níl sé soiléir.  Cheapas go raibh íomhá an sneachta go haoibhinn sa scéal, bhain an seanbhean, Máire, sult as, bhí áthas uirthi, bliain tar éis bliana é a fheiscint - Chuir an brat bán gach rud i bhfolach áfach, ní raibh rian duine le fáil ach an cor lorg cos, agus, dála Mháire, ní bheidís ansin rófhada, d'imeodh an sneachta agus bheadh gach lorg cos imithe leis. Ach ag iarraidh teacht ar dóchas rith sé liom gur minic a thagann síolta beaga chun beochta tar éis dóibh a bheith fé sneachta tamaillín - an bhfuil dóchas le fáil ón sneachta mar sin? Go mbeadh seans ann amach anseo? - ní do Mháire, ach don timpeallacht - uair éigin.


Tarlaíonn an rud céanna gach áit timpeall an domhain sílim, ní hamháin in áiteanna iargúlta. Athraíonn ceantair i gcathracha chomh maith, is minic nach mbíonn fágtha ach baintreacha ina gcónaí ina n-aonar thuas thíos bóithre, na bóithre céanna a bhíodh beo le páistí agus fuinneamh tamall gearr, abair glúin nó dhó roimhe sin - Oibrí Sláinte agus Cúram ag bogadh ó theach go teach gach maidin ag tabhairt chabhrach agus cineál cairdis, glactha go drogallach -ar dtús. Seomraí thuas staighre folamh.  


Chuir scéal Phádraig mé ag smaoineamh - Is cuimhin liom tamall fada go leor ó shin, (beagnach tríocha bliana! roimh dom bogadh go Nua Eabhrac,) nuair a thugas cuairt ar ghaolta chleamhnais agam thuas sna Cruacha Gorma i dTír Chonaill. Tá an tigh in ard sléibhe ansin agus tá radharc breá, dar liom, trasna an ghleanna. Ach níor thuig mise rud ar bith. Níor mhaith le héinne an radharc, chuir sé brón orthu. Míníodh domsa mar do bhíos chomh dúr - Bhí na crainn síorghlas ag dreapadóireacht go mall tríd an gleann de dheasca The Forrestry.  (Béarla ina gcuid Gaeilge bhreá).  Bhíodh The Forrestry ag ceannach píosaí beaga talún de réir a chéile agus do bhí athruithe ag teacht ar dromchla a ndomhain dá bharr. Bhí an comhluadar áitiúil brónach agus buartha ag féachaint trasna ansin thar na blianta beaga. Ní fhacadar na seantithe a bhíodh ansin tráth. Leanadar ag caint faoin gceantar mar a bhíodh sé, agus na daoine go léir a bhíodh ina gcónaí ansan. Bhí sé an-deacair domsa a bheith cinnte cé áit a mbíodh na seantithe a luadar mar chuir na crainn clúdach glas ar gach uile ní.


Agus tá dhá dán nua ag péacadh ionam....

Is é Gearrscéalta Ár Linne atá idir lámha ag an gciorcal comhrá idirnáisiúnta seo. (25 Scéal.)

Le fáil láithreach mar é-chóip @ $10:50.
Naisc: Chun an é-leabhar a fháil: https://amzn.to/3pXFZxV

Agus an cruinniú: https://notredame.zoom.us/j/91413956954

Agus an t-am: 1900, am Éireann.

2 Samhain: Micheál Ó Conghaile, “Reilig na bhFocla,” 241-254.


9 Samhain: Biddy Jenkinson, “Consortium Mulierum,” 53-61.


16 Samhain: Pádraig Ó Cíobháin, “An tAthair, an Mac agus an Seanbhuachaill,” 141-155.


23 Samhain: Pádraig Ó Siadhail, “Meisce Breallántachta,” 299-309.


Foilsithe ag Cló Iar Chonnacht - is féidir an leabhar a fháil sa phost seilide.
https://cic.ie/shop/leabhair/ficsean/gearrscealta-ar-linne/






Comments? Please DM me on Twitter or FB.
I'm no longer processing comments here due to trolls.

Wednesday, October 13, 2021

Dianmhachnamh nó Casadh mheabhraíochta? Tóg nóiméad duit féin.

 


Thosnaigh mé le dianmhacnamh le linn na paindéime, timpeall bliain ó shin anois déarfainn. Gach tráthnóna timpeall 4:30 nó 5:00 agus mé críochnaithe le hobair an lae, liosta mo chuid oibre nó pé rud a bhíodh idir lámha agam, tráthnóna sciála fiú dá raibh an t-ádh orm!

Bhínn tuirse go minic i rith an lae de dheasca easpa chodladh na hoíche agus cheapas go mbeadh dianmhacnamh cabhrach, b'fhéidir, nó ar a laghad cheapas nach ndéanfadh sé aon dochar.  Bhíos amhrasach go leor ach fós féin lean mé ar aghaidh leis an bplean, ar dtús ar feadh deich nóiméad. Shuigh mé ar mo tholg compordach nach bhfuil ró bhog, cosnochta ar an urlár, mo lámha ar mo cheathrúna, mo dhroim díreach le tacaíocht ón suíochán. Rinne mé iarracht stop a chur le smaointe, le liostaí, le ceisteanna, le himní, le cuimhneamh agus araile. Cas mé m'intinn chuig mo cholainn ó logaill mo shúile go barr mo chinn agus ansin síos, síos go mall, trí gach ball dí go boinn mo choise ar an talamh. Chaitheas am ag éisteacht le gnáth fuaimeanna an tsaoil, Púca ag crónán, éanlaith na spéire lasmuigh, tictoc an chloig, agus bhí an ceart agam, ní dhéanann sé aon dochar. Taobh istigh seachtain amháin bhí mé sásta cúig nóiméad déag a chaitheamh ar an gcaitheamh aimsire seo agus anois oireann idir fiche cúig nóiméad nó leathuair a chloig dom. Plean agam na treoracha a thabhairt, as Gaeilge ar ndóigh, nuair a thagann dream againn le cheile amach anseo. Pé uair....

Ach rith sé liom nach bhfuil "dianmhachnamh" oiriúnach mar theideal mar is tréimhse gan mhachnamh atá ar thóir agamsa. Nó an bhfuil foca(i)l eile oiriúnach?



Comments? Please DM me on Twitter or FB.
I'm no longer processing comments here due to trolls.