Wednesday, August 03, 2011

Clúdach Síoda na Daonnachta

Chonaic mé The Silver Tassie (ó pheann Seán Ó Casey) leis an gcomhlacht Druid anseo i NYC le déanaí. Is dráma moráltachta as an ngnáth é, cinnte is dráma fríth-chogadh é agus mar sin is tréimhse oiriúnach é a fheiceáil sa tír seo  - nó aon áit ar bith déarfainn. Athraíonn stíl an dráma ó ghníomh a haon go gníomh a dó, ach shíl mé gur saghas scátháin é an t-athrú céanna. Ní féidir comparáid a dhéanamh idir ár saolta agus saolta iad siúd,  atá "sna díoga" nó i lár cogaidh...... mar sin do dhein an t-udar an athrú ar fad.
Rud eile tá cuma ceol dhráma éadrom ar ghníomh a dó rud atá aisteach agus sinn go leir sa díog leis na saighdiúirí, na créatúir bhochta, leanann an siamsa faoi scáth mór millteanach an Tanc, agus ní fada go ndúisíonn an lucht féachana le preab as a ról compordach sa cheol-dhráma.... Ní thuigeann an sách an seang agus ní thuigimid cogadh ónár gcathaoireacha uillinn tráthnóna. 
Léirítear an dráma an tslí ina leanann an saol ar aghaidh gan mórán stró - fad is a athraíonn cogadh saolta an mhionlaigh - na daoine loite féin agus muintireacha na mairbhe. Déantar dearmad gan moill orthu - cé gur íoc siad i slite do-inste. Agus tar éis tamaill ghearr is cuma formhór na ndaoine orthu - an cuid is mó den domhan mór, seans nach d' aon turas an meon míchneasta seo, seans go bhfuil sé inmheánach. Bíonn bearna tuisceana ann.

Bhí blasanna láidre ar aisteoirí an dráma, bhí sé greannmhar go leor in amanna agus sin cleas eile an scríbhneora, go rabhamar ag gáire le geáitsí carachtair áirithe agus scamall dorcha ag at, ní i ngan fhios dúinn....
Bhí dream sna suíocháin taobh thiar dom agus níor thuigeadar focal! -  mar a dúirt bean amháin acu liom: "I don't get it, I'm only getting about one word in 50!"   D'imigh siad ag an am sosa. Níor thuigeadar é....

Tá an leabhar The Cellist of Sarajevo le Steven Galloway idir lámha agam faoi láthair. Bunaithe ar fíor scéal, tá an tudar ag iarraidh an cheist  cad é daonnacht in am cogaidh? a fhreagairt, an bhfuil nádúr daonna ann ar chor ar bith nó an é clúdach chomh tanaí le síoda atá ann? Bíonn sé éasca a bheith dea chríoch nuair nach bhfuil duine éigin ag iarraidh tú a mharú.....