Focail Gaoise, Eachtra Fhlaithiúil.

Cad faoi do chlann féin? “Is leor an méad a bheidh acu rud a dhéanamh, ach ní leor a bheith díomhaoine.” Sin a dúirt Warren Buffett, tar éis dó 31 billiún a thabhairt ón a saibhreas pearsanta, do gníomh carthanachta Bill agus Melinda Gates.
Cinnte ní bheidh a chlann ar an anás!
Is iontach an nós é daonchairdeas…..is deacra an saibhreas sin a thuiscint fiú, ag duine amháin, ach tá mórán mar eisean timpeall an domhain ach gan an meon céanna. Dé gnáth cloisimid scéalta faoi saint agus gadaíocht, an gadaíocht anseo ón rialtas tar éis Hurricane Katrina agus araile, dul amú airgid…. Leis sin cloisimid scéalta faoi tíortha a gcuirtear cuid mhór sa dul amú ann agus a bpáistí gan seirbhísí bunúsacha maidir le cúrsaí sláintíochta agus oideachas.
Go maire nós na carthanachta i bhfad.
Agallamh le Charlie Rose.

Is Ró-Tanaí é Craiceann na Sibhialtachta

Dhúisigh mé ar maidin le preab, i bhfad ró luath, timpeall a ceathair a cloig, bíonn sé an deacair dom dul i gcoinne na dúiseachta nuair a thagann sí gan fáilte mar seo. Bhí trom chroí orm ach ar dtús ní raibh a fhios agam cad a bhí cearr. Rinne mé stock take de mo mhic, bhíodar uile sa bhaile gan aithne ina leapacha, slán. Rinne iarracht dul ar ais a chodladh ach níor éirigh liom, tar éis tamaill tháinig an fáth go soiléir chugam, bhíos ag smaoineamh faoin bheirt saighdiúir óg a fuair bás i slí gránna faoi lámha céastúnaigh, an tseachtain seo chaite in Iraq.

Cad é brúidiúlacht agus barbarthacht a bhí agus atá ann.

Tagann na tréithe sin aníos i warzones i gcónaí, imíonn an sibhialtacht. Is matalang é anois in Iraq agus matalang ón dtús, dar le mórán. Níl aon éalú as an dtír anois i bhfoirm cheart agus is dócha go bhfuil sé dodhéanta ionsaithe mar seo a sheachaint, is targaidí na saighdiúirí uile agus iad ag iarraidh a ndualgas a dhéanamh gan tuiscint an chuspóra, faoi chaimpirín, ina gceithearnaigh….
B’fhéidir go gceapann na hionsaitheoirí go mbeidh duais ar son na heachtraí seo acu óna Dia sa chéad saol eile.
Leithscéal chun na ndúnmharaithe.

Chuir sé i gcuimhne dom rud a tharla i N. Ireland timpeall fiche bliain ó shin. Fuair beirt signalsmen ó arm na Breataine bás i slí uafásach. Chuir an scéal déistin nach beag orm ag an am agus fós. Tháinig a n-ainmneacha chugam fiú agus mise ag smaoineamh orthu ar maidin: Derek Woods agus David Howes. Ionsaíodh orthu i solas an lae ag sochraid mór le rá i 1988. Bhíodar ar strae ina gcarr agus an mí-ádh orthu gur bhuaileadar isteach i lár na sochraide seo, rinneadh iarracht éalú ach níor éirigh leo. An scéal anseo.
Fuair an bheirt acu bás os comhair na cameras agus na iriseoirí a bhí ann scéal na socraide a fháil. Níor cuireadh lámh lena gcosc mar do bhí an daoscarshlua as smacht le fearg. Is cuimhin liom fós an cuma eaglach i súile Derek Woods agus é ina sheasamh in aice a charr agus na ionsaitheoirí ina thimpeall.
Seo an slí ina thugadar ómós dá gcara ag a shocraid. Caitlicigh breátha iad uile.

Téarma an tSamhraigh

Ranganna na Gaeilge: Beidh an téarma gearr seo ag tosnú anocht i gColáiste I, Iona College, New Rochelle NY. Ceithre leibhéal. Mise agus Caoimhe Ní Bhaoill ag caitheamh ár hataí na dteagasc arís tar éis sosa!

Jimmy McCarthy: Níos Teo de bharr an Spréach.

Tháinig mé ar sheanghrá ag an deireadh seachtaine agus rith sé liom díreach go raibh mé fós i ngrá leis. Cé go raibh sé as mo smaointe ar feadh ní ba mhó na dhá bhliain anuas. CD de shaothar Jimmy McCarthy atá i gceist.

Bhraithim anseo i NY go bhfuil ana mheas ag mo chairde Ghael-Mheiriceánaigh ar na seana amhráin agus na seana bhailéid gaelacha. Bíonn na focail go léir acu! Bíonn siad i gcónaí compordach á chanadh mar ba mhinic a bhíodh na hamhráin céanna le cloisint ina dtithe féine agus iad ag fás aníos le tuismitheoirí nó sean thuismitheoirí gaelacha, iad siúd ag iarraidh teagmháil a choimeád ar a gcultúr gaelach trí mheán an cheoil nó trí mheán na n-amhrán.

Níor bhraitheamar agus sinn óg aon brú ar ár gcultúr mar bhíomar sáite léis, cé go raibh athrú ag teacht ar an saol. (Nach dtagann athrú le gach glúin?) Bhíos lán sásta le ceol agus amhráin a thagadh ó gach uile áit. Bhraitheann na cinn is fearr, dar liom, ar saol an éisteora ag an am. Cé nach raibh mórán spéise agam sna seana chinn Éireannacha, an traidisiún seanós srl., bhíodar go léir ionam in ngan fhios dom féin, tar éis na mblianta ar scoil, ag éisteacht ar an raidió, clár Waltons, Mo Cheol Thú le Ciarán Mac Mathúna agus araile.

Nuair a bhios i mo dhéagóir óg chuala mé Clannad, The Horslips, Christy Moore, Mary Black agus a leithéid agus ar aghaidh liom le suim sa cheol agus sna hamhráin seo. Bhíodar chomhaimseartha, ach fós féin, le meas ar ár gcarachtar Éireannaigh. Bhíodh meas ar ár stair agus ar ár gcultúr ann chomh maith, i slite éagsúla. Tháinig mé ar shaothar Jimmy McCarthy, trí na hamhránaí mór le rá eile a bhíodh á chanadh. D’aithin gurb ealaíontóir le focail agus ceol é. Bhí féith na filíochta in a chuid shaothair.

Le fada anuas níor chan sé a chuid féin, nó ní raibh a fhios agam mar chan, go dtí gur tháinig mé ar an CD seo blianta ó shin. Cnuasach dá chuid le Mary Black, Christy Moore, Tommy Fleming, Maura O’Connell agus eisean féin ag canadh ina dteannta fiú. Warmer for the Spark. (Cnuasach a h-aon)

Nuair a tháinig mé ar an sean CD i mo chnuasach ag an deireadh seachtaine tháinig gliondar orm. Tá a shaothar chomh úr agus a bhí sé riamh agus thit mé i ngrá leis arís. Go mór mhór le Mystic Lipstick, amhrán faoi cultúr na nGael, saghas filíochta fáithchiallach (allegorical), agus My Singing Bird, faoi cailliúint agus buairt. Cé go bhfuil an dá ceann sin brónach go leor labhraíonn siad liom i slí áirithe. Leis an fhírinne a rá, tá gach amhráin ar an CD seo ar fheabhas. Is aoibhinn liom Love Devine chomh maith, le Maura O'Connell.
Sin an fáth is dócha gur raibh an CD ar cúl an chairn, ag feitheamh orm go dtí go raibh mé réidh.

Dheineas “Google” ar a ainm ag iarraidh a fhail amach an bhfuil “cnuasach a dó” le fáil aon áit. In ionad an eolais san fuaireas amach gur chum Jimmy McCarthy (éigin) ceann des na hamhráin don Comórtas Eurovision ar son na tíre i mbliana! An EUROVISION!!! An uair deireanach a bhfaca an comórtas sin, tá b’fhéidir trí bhliain ó shin, bhí sé mar shorcas. Daoine ar bheagán éadaí ag léim anseo is ansiúd agus iad ag screadaíl! Ba mhór an spóirt a bhí acu de réir dealraimh. Bhíos i dtigh mo thuismitheoirí ag an am agus bhaineadar beirt an-taitneamh as an spraoi agus an spectacle, ba chuma na hamhráin!
Faire Billy Smart!

Ach, arbh é an Jimmy McCarthy céanna é? Má ba é, is dócha go raibh caighdeán ní ba airde sa chomórtas i mbliana ná le blianta beaga anuas.

Agus, cá bhfuil cnuasach a dó dá shaothar?

Faraor Barcelona! Ní bheidh mé ar ais..

Ar ais abhaile tar éis an turas gearr go Barcelona, agus bhí an-áthas orm bheith ar ais sa SAM.

Is cathair álainn í ……na foirgnimh Medieval sa seanbhaile agus an t-atmaisféar a bhíonn ann, na sean siopaí sna lánaí caolta. Na foirgnimh Gaudi, cuid acu an aisteach ar fad dar liom. An trá! an fharraige Mediterranean ag ní cósta na cathrach go bogúrach. An aimsir, foirfe! Te agus tirim, ach le gaoth fionnuar ón bhfarraige. Saol na h-oíche, cad é clubanna agus araile, ar oscailte trí na hoíche más maith leat stuif mar sin. Bhíomar i gceann amháin oíche agus d’fhágamar timpeall a trí, ag an am san bhí scuaine mhór ar an sráid ag iarraidh dul isteach, ní raibh an oíche ach ag tosnú!) An bia, iontach, caighdeán ard ar phraghas íseal go leor.

Ach faraor, tá an chathair stairiúla seo plódaithe le gadaithe. Níl nóiméad slán ag éinne ann, áit ar bith idir lá agus oíche!

Roimh an turas fuaireas faire ó chara agam anseo i NY faoi carachtar na Barcelonians agus an méid gadaíochta a bhíonn ann. Fós féin ní raibh me réidh. Bíonn brú na ngadaithe ar na turasóirí i gcónaí. Ní féidir rud ar aon luach a bheith leat i rith an lae ar na sráideanna, fiú faoi glas i do mhála! Is féidir leo malaí a oscailt i ngan fhios duit, uaireadóir a ghoid ó do lámh! Leis sin níl sé slán aon rud a fhágáil i do sheomra ar eagla na heagla, fiú má óstlann mór le rá í.
Cad atá le déanamh? Níl a fhios agam. Chaitheas tráthnona Aoine liom féin sa chathair agus níor stop an brú riamh ach ós rud é go rabhas liom féin, bhíos i gcónaí ar faire. Bíonn cleasaí acu d’aire a bhaint i gcónaí, le páistí, le cur sios ar an aimsir, le ceist faoi treoir srl. Níor cheapfá riamh go gadaithe iad seo óna cuma deas cairdiúil agus na h-éadaí faiseanta. Mar sin tá ort a bheith ar d’fhaire an t-am ar fad agus chuir sé seo isteach go mór orm.

Dé Sathairn, fuair mé lámh fir i mo mhála siopadóireachta uair amháin, in am, fad is a bhí duine eile ag caint linn, a chomh bhádóir ar ndóigh. Taobh istigh trí soicind bhí an bheirt againn ag féachaint air agus ar ndóigh an cleas ar siúl. Scread mé ar an ngadaí agus d’imigh sé uainn gan stró, gan luas, chuig an chéad duine soineanta eile is dócha. Lean sé mar seo an deireadh seachtaine iomlán agus bhí mo mheas ar an gcathair agus a muintir ag imeacht le gach eachtra.

Sa deireadh, oíche Shathairn theip orm a bheith airdeallach ar feadh cúpla soicind. Bhíomar ar an metro, ag teacht ar ais ón dtráigh. Bhí mé féin agus Paraicinár seasamh le greim ar chleith na traenach, mo mhála dúnta, trasna na gualainne agus slán (a cheapfá) os mo chomhair idir ár mbolg agus an bheirt againn ag caint aghaidh ar aghaidh, srón beagnach ar shrón, an mála eadrainn. Taobh istigh cúig soicind déag ar an traein sin, an fhad idir stáisiún amháin agus an chéad ceann eile, d’osclaíodh mo mhála agus goideadh mo sparán a bhíodh sa tóin ann. Níor bhraitheas rud ar bith, d’fhéach mé síos agus sinn ag teacht isteach chuig an chéad stáisiún eile agus chonaic go raibh mo mhála ar oscailt, ansin ar ndóigh an sparán ar iarraidh. Níor chreideas ar feadh nóiméid, cheapas go raibh mé chomh cúramach sin! ....Bhí an-díomá orm liom féin. Goideadh os cionn ár gceithre súil é?

Tá drochspéir ós cionn an chathair seo.

Tháinig mé trí doirse an Aerfoirt oíche luain agus dúirt le mo mhac Eimhin a bhí ann ag feitheamh orm. “ Tá áthas an domhan orm a bheith ar ais abhaile sna SAM iontach sláin!” agus dúirt sé liom “ Mom! You know you’re in Newark!”
Bhíos lán sásta.

Ag cleachtadh portraiture le ábhair daonna!

B’ábhair na bportráidí iontacha mo chairde seo chomh maith!!! Bláthanna áille eile.
Aralt MacGiolla Chainnigh, Séan Tierney agus Tomás Henry. Tagann an bheocht isteach trí mheán a súile agus na miongháirí atá orthu uile.

Solas

Is ábhair na bportráidí iontacha iad bláthanna, fanann siad compordach os comhair an grianghrafadóir i gcónaí. Is aoibhinn liom an solas agus é ag taisteal trí na peitil, cuireann sé beocht sa spás déthroimseach mar seo.

Imeachtaí an tSamhraigh

Cé go bhfuil an samhradh buailte linn níl an aimsir ró mhaith inniu ná inné, níor stad an fhearthainn thar an deireadh seachtaine ar chor ar bith, tá na Peonies sa ghairdín scriosta! Chuala mé go bhfuil an aimsir ar fheabhas in Eirinn! Aimsir Mediterranean!

Beidh mé ag imeacht ar mo laethanta saoire féin amárach sa throe sin, go dtí Barcelona. Ní saoire ró fhada í, deireadh seachtaine fhada atá i gceist. Ní raibh mé sa Spáinn ach uair amháin cheana, tá breis agus fiche bliain ó shin nuair a bhíos fós ar an ollscoil. Is oth liom a admháil nach bhfuil Spáinnis agam ar chor ar bith, agus is cúis náire í sin agus mé i mo chónaí sna SAM. Táim ag súil go mór leis an tréimhse seo, agus os rud é go bhfuil sí gearr go leor ní bheidh gach rud faoi bhrú sa ghairdín anseo má thagann an ghrian ar chuairt agus an garraíodóir as láthair.

Cad a bhíonn ar siúil againn maidir leis an teanga amach anseo? Beidh téarma gearr ag an Scoil Chois Claí, lonnaithe in IONA college, coláiste Í, New Rochelle, i Westchester NY. Tiocfaimid le cheile ocht uair, sé cinn sa seomra ranga agus dhá uair sa phub i gcomhair gnáth oíche shóisialta trí mheán na Gaeilge. Plean againn tús a chur ar an téarma seo ar an 21ú Meitheamh.
Tá lucht na teanga i Mass. an ghnóthach ar son na gaeilge faoi láthair: Beidh Lá na Gaeilge, faoi stiúir Tom Moriarty, ar an 17ú Meitheamh in Elms College, Chicopee. Beidh dream againn ó NY, (ón Scoil Chois Clái ach go háirithe,) ag dul ann cabhair a thabhairt in aon slí atá uaidh, meitheal! Agus beimid go léir ar ais i Mass. ar an 8ú Iúil nuair a bheidh Lá na Gaeilge i bPetersham…

Is Deas an t-Iompar a Bhíonn Fuithi!

Bhí an chead stoirm an tsamhraidh anso againn aréir, tintreach agus toirneach, ana ghlórach ar fad, ag fearthainn go trom. Chailleamar an aibhléis ar ndóigh. Tagann eagla an domhain ar Chara le stoirmeacha mar seo. Bhí sí ag crith, an madra bocht, agus ina suí ar mo chosa, ana mhí chompordach agus saothar anála uirthi an t-am ar fad. De gnáth bíonn fíor cuma cú Chullain uirthi agus í ag tafann go fíochmhar roimh rud ar bith a bhogann sa ghairdín (cé nach bhfuil radharc ró mhaith aice.) nó, má théann jogger bocht tharainn, go bhfóire Dia orainn, bíonn sise amach ar an sráid ina ndiaidh agus as a meabhair le fearg…….…rug sí greim as ceann amháin acu blianta ó shin nuair a bhí sé ag iarraidh cic a thabhairt di!! Mar sin bím amhrasach fúithi nuair a thagann cuairteoir chugainn gan choinne agus ise taobh amuigh léi féin, go h-áirithe má dhéanann siad iarracht a bheith cairdiúil léi….bíonn orm rith amach briseadh a chur ar an bh“Fáilte” .…..ach tagann cuma luch lag uirthi le stoirmeacha mar seo. (Is fuath lei lámhach gunnaí chomh maith agus bíonn sí trína cheile ma chloiseann sí an fhuaim sin, ach is annamh a tharlaíonn é sin!). Bearna tuisceana atá ann is dócha, agus nuair nach dtuigeann daoine cad atá ar siúil ina dtimpeallacht, aithnítear malairt ina iompar chomh maith, feictear tréithe difriúla iontu, is minic nach mbíonn na tréithe sin ró mhaith.