I gcoinne Gutenberg! mise?

Bhí caointe i mo ghlór le eirí na gréine ar maidin agus mise ag gearán faoi an méid i mo Bookmarks nach raibh eagraithe i gceart agam. “Tá “Furl”uait” a dúirt Paraic agus é sínte amach agus fós in a chodlatán, ansin “Déanfaidh sé an beart duit, tá sé ana mhaith ar fad agus ma bhíonn aon trioblóid agat le do ríomhaire beidh do chuid bookmarks slán ar a laghad”………… Chaill eisean gach rud cúpla seachtain ó shin nuair a theip a ThinkPad agus cé go raibh sé in ann ana chuid a shábháil chaill sé a bookmarks. Anois bíonn sé ag dul ar lorg gach saghas mhodha chabhraigh atá le fáil saor in aisce ar an idirlíon an cailliúint céanna a sheachaint an chéad uair eile. Le sin bíonn sé ag moladh rud nua gach oíche agus ag tabhairt comhairle gan stad faoin seod nua éigin go bhfuilim bréan de. “Is cuma liom rud mar Furl,“a dúirt leis, gan fiú dul ar an ríomhaire a fháil amach cad é……. “déanfaidh mé glantachán inniu.”

“Tá tusa cosúil leo siúd a bhí i gcoinne Gutenberg!” ar seisean agus ar ais a chodladh leis……….

MISE!

De gnáth coimeádaim cleasaí na bpolaiteoirí agus mo thuairimí fúthu amach ón leathanach seo ach tar éis na nuachta inné tá sé soiléir dom go dtiocfaidh an lá go bhfeicfimid Gerry Adams agus é ina thaoiseach. Tá sé ag iarraidh le tamall fada a bheith páirteach le cúrsaí polaitíochta i ndeisceart na hÉireann. Ní féidir an chuspóir sin a fháil agus baint ag aon córas coiriúil leis, anois tá an dream sin leo féin agus tá an doras ar oscailt roimis, píosa beag ar aon nós. Ar dtús beidh air fuinneamh a chur isteach páirt a glacadh an chumhacht a roinnt sa tuaisceart. Nuair a bhíonn sé sin socraithe, déanfaidh demographics cúis. Ansin, sa deisceart gheobhaidh sé páirt níos mó de bharr a dlisteanacht nua, tá tacaithe nach beag dó cheana i gceantair áirithe. Beidh comhrialtas idir FF agus SF agus ansin, taobh istigh deich mbliana? Cá bhfios……………. Tá an pholaitíocht mar sin, bíonn castaí agus cora ann i gcónaí.

Oireachtas na Gaeilge 2005

Tá plean agam anois dul chuig Oireachtas na Gaeilge 2005 i gCorcaigh. Fuaireas an bhileog inné sa phost. Bhain mé an-taitneamh as an dtréimhse i dTrálí cúpla bliain ó shin, bhí plean agam a bheith i Leitir Ceannain ach theip orm de dheasca tinneas m’athar. Trócaire Dé air.
Aisteach an rud é mar de gnáth ní maith liom comórtais (amach ó gcluichí,) go háirithe nuair a bhíonn siad bunaithe ar chúrsaí na healaíne. Conas gur féidir le na breithiúna a bheith oibiachtúil ar chor ar bith? Is rud amháin í tuairim ach rud an difriúil é breithiúnas.
Ach ar shlí eile is iomaí duine ag Dia: Cuireann na comórtais cuspóir roimh daoine áirithe a ndícheall a dhéanamh agus tagann cuid mhaith acu amach óna gcúthaile agus iad ar an ardán. An rud is tábhachtaí domsa ná is aoibhinn liom éisteacht orthu, na Dreasa gCainteanna, na h Agallaimh Beirte, na Lúibíní srl. Bíonn cuid acu an-chliste agus greannmhar leis, mar sin is cuma cad í foinse an fhuinnimh a cur tús iontu.
Ar a laghad ag Oireachtas na Gaeilge ní bhíonn na damhsóirí maisithe. Is fuath go mór liom na gúnaí gréagach gairéadach a chaitheann na páistí bochta faoi láthair, gan trácht ar na bréagfhoilt, na corónacha agus an aghaidh dhath! Níl aon maitheas iontu dar liom, bíonn cuma bhreá ar na páistí gan an stuif seo anois bíonn an dreach ceanna ar na páistí uile, agus glacann na maisiúcháin an t-ionracas ón rince. (Tá na gunaí seo an-costasach chomh maith agus cuireann na páistí brú ar a dtuismitheoirí dul leis an bhfaisean seo) Ní bhíonn siad le feiscint ag an ócáid seo. B le D.

Bhí sé go breá i dTrálí i 2003; teacht le cheile le cairde, teacht ar chairde nua agus an teanga a cloisint go nádúrtha gach áit sa bhaile.

Bean chróga agus ceann eile a bhíos ar tí a cloigeann a bhain dí..........

D’imigh mo mháthair abhaile aréir tar éis beagnach cúig seachtaine anseo liom i NY. Tháinig sí cúpla lá ina dhiaidh sochraid Mháire, bhíos féin díreach teacht ar ais nuair a tháinig sí le mo dheirfiúr Susan ina giolla ar a eitilt, d’imigh sise ar ais abhaile tar éis cúpla lá agus d’fhan mo mháthair anseo.
Is bean cróga í dar liom, teacht anseo agus í beagnach ochtú bliana d’aois, ní amháin é sin ach tá sí faoi bhac le ocht mbliana anuas de dheasca stróc uafásach a bhuail uirthi agus í 71 bliana d’aois agus fós ag rith timpeall ina saol mar bhean i bhfad níos óige ná sin. Tá cathaoir roth aici anois agus ní féidir léi smacht a choimeád ar a taobh deas. Ach bhí an t-ádh léi nár cur an diabhail stróic isteach ar a intinn, bíonn sí chomh géar is a bhíodh sí agus cuimhníonn sí gach uile rud. Rud a bhím amhrasach a rá fum féin, is sieve-head mise le déanaí!
Nuair nach féidir gluaiseacht i gceart go bhfuil ort cathaoir roth a úsáid tagann trioblóidí eile ort. Ni amháin stuif a bhaineann le cúrsaí fhisicíula an choirp, bíonn siad ann, ach feicim na mothúcháin a bhíonn ag daoine áirithe roimh mo mháthair i siopaí, bialanna srl. Ar dtús, ceapann cuid acu go bhfuil sí bodhar nó gan thuiscint agus bíonn siad ag labhairt os ard agus go mall léi. Ansin bíonn cuid acu ann nach féidir labhairt léi ar chor ar bith agus ma chuireann sí ceist orthu casann siadsan chugam leis an bhfreagra……..!

Uair amháin eile bhí páiste óg i siopa agus suim mór aige sa chathaoir roth, bhí sé ag féachaint go géar air, innealtóir ina chroí is dócha. Rug a athair greim air agus do tharraing an buachaill bocht uainn go tapaigh agus é ag gabháil fiche leithscéal linn mar gheall ar a mhac? Ní raibh sé ach fiosrach.

Tá dream eile ann agus cuireann siad isteach go mór orm. Glacann siad an spás páirceála curtha in áirithe d’iad nach féidir gluaiseacht, (ní maith liom an focal bacach/ bacaigh, an bhfuil ceann níos fearr oiriúnach…handicapped) De gnáth ní bhím ag smaoineamh orthu siúd ach i rith na seachtaine seo chonaic mé go glacann ana chuid daoine na spásanna seo nuair nach bhfuil cúis leo nó cead acu. Is minic chomh maith a chonaic duine, fiú le fógra ar an gcarr aici/ aige, ag léim amach gan stró agus isteach sa siopa léi/leis.

Bhí an teach lán anseo ag an deireadh seachtaine, naonúir againn, tháinig mo dheartháir agus a iníon ó Texas cuairt a thabhairt ar ár máthair agus tháinig mo dheirfiúr Valerie ó Luimneach mar ghiolla an turais abhaile. Bhí suim nach beag ag mo dheirfiúr dul ag siopadóireacht mar a bhíonn ag cuid mhaith Éireannaigh a thagann (Bíonn siad uilig chomh saibhir i gcomparáid linne leis an Euro láidir!) Mar sin amach linn Dé Sathairn go Woodbury Commons, ionad siopadóireachta ana mhór ar fad. Ní raibh mé ann le seacht bliana anuas, an uair deireanach a bhí Valerieanseo mar ní bhíonn an suim i siopadóireachta céanna ionam ar chor ar bith. Chaitheamar an lá ansin, an ceathrar againn. Mise an tiománaí, mo mháthair, bean na siopadóireachta, agus mo dheartháir, Naomh Eoin. Bhí go maith agus ní raibh go h-olc go dtí go rabhamar ar tí teacht abhaile, mise traochta agus fonn na dí láidre orm .....agus Valerie fós ar thóir rud éigin, thug mé mo mháthair isteach sa seomra leithris agus cé go raibh 16 acu folamh bhí duine sa ceann mór áirithe do chathaoir roth. Silim go raibh an bhean úd ag baint triail as a h-éadaí nua nó rud éigin. Tháinig sí amach tar éis tamaill agus dúirt "Oh Sorry" Bhí dúil orm í a chnagadh ar a cloigeann le tua ar a laghad.

Bearna Tuisceana

Chonaic mé bean i ngrianghraf ar an New York Times inné, leathanach a trí. Ba é a mac (18 bliana d’aois) an buama daonna ar an mBruach Iarthair, i Gaza, Dé Mháirt. Dúirt an bhean bhocht go raibh bród uirthi as an eachtra agus eisean in a ghaiscíoch agus go raibh súil aici go mbeadh a mac eile (14) ina mhairtíreach chomh maith lá éigin.

Cloisimid an tuairim seo go minic faoi láthair agus cuireann sé faitíos orm, ní hí an tuairim amhain ach níos measa fós an bhearna thuisceana a mhaireann idir meonta an iarthair agus meonta an oirthir, pé áit sa domhain a chónaítear. Is dócha go mbeidh gaiscígh agus a máithreacha bródúla ann i gcónaí ach ní thuigim tuismitheoir a bheadh in oirchill ar íobairt a mhic.

Lá na Gaeilge i bPetersham, Massachusetts

Chaitheas an deireadh seachtaine i bPetersham Massachusetts ag Lá na Gaeilge faoi choimirce Siobhán Gallivan agus Siobhán Ott ó ionad chultúrtha Ár dTeanga Féin, bunaithe i Worcester.
Bhíomar ar an mbóthar ag 6:3o maidin Sathairn agus shroicheamar, mé féin agus mo chara Eibhlín, tigh galánta Shiobháin Ott timpeall a deich, tar éis turais compordaigh trí New England. Chuir fuaimeanna ceolmhara fáilte romhainn agus sinn ag dul thar an tairseach; bhí ceardlann amhránaíochta ar siúl le Kate Chadbourne agus soiléir dúinn go raibh an dream ag baint suilt as. Ní nach ionadh le Kate curtha i mbun, bean éirimiúil, lách, álainn atá inti.

Ansin gach duine le cheile agus tar éis tamaill ghearr ag cur in aithne le caife, lean obair an lae le ceachtanna na Gaeilge. Bhí ceithre leibhéal le fáil ann agus timpeall caoga páirteach. Is iontach an rud é a fheiscint, sílim, dream ag foghlaim na Gaeilge agus ag baint suilt as ár gcultúr agus iad uilig chomh díograiseach seo, ag iarraidh an teanga a úsáid idir na heachtraí chomh maith agus í príomhtheanga an lae.

Tar éis lóin, leanamar le scéal cois tine ón “scéalaí” Mark Lamoureux faoi Balor agus cuid dá eachtraí, ansin scannán maidir le mná i stair cheoil na hÉireann faoi stiúradh Gearóid Ó hAllmhuráin: De réir dealraimh tháinig uirlisí de gach saghas chuig an pobal i dtuaisceart Chiarraí agus Luimnigh agus deisceart Contae an Chláir ar na loinge a bhíodh ag teacht aníos an Sionnainn go Faing Inis agus cathair Luimnigh. Bhíodh orthu píolótaí na habhann áitiúil a fháil an turas seo a dhéanamh agus le sin, fuair cuid mhaith des na daoine áitiúla obair laethúil ag bogadh earraí srl. agus ar ndóigh fuaireadar seans teacht ar ana chuid uirlisí nach raibh le fáil riamh sa cheantar sin nó aon áit eile sa Tír. Bá é an concertina ceann des na huirlisí seo, agus is cosúil gur éirigh an concertina coitianta ag na mná ón t-am seo amach.

Chuir an t-eolas seo mise ag smaoineamh ar mo chúlra in iarthar Luimnigh arís, is cuimhin liom go raibh concertina ag mo sheanmháthair cé nár chlois mé í ag seinm ach b‘fhéidir trí uair ar a mhéad. Níl sé ach trí seachtaine anois ó bhíos amach ansin in aice Aughinish, an oileán beag seo ar rugadh m’athair, mo shean tuismitheoirí agus mo shinseantuismitheoirí uilig. Bhraitheadar a bheagán nó a mhórán ar an abhainn. Is cuimhin liom m’athair a rá go raibh uncail aige ina choimeádaí solais ar Charraig an Eich, carraig mhór go leor, suite i lár na Sionna. Ba mhór an onóir dó siúd an cúram seo, théadh sé amach ina bháidín rámhaíochta gach maidin le éirí na gréine an solas a mhúch agus, ar ais leis gach uile tráthnóna é a lasadh arís! Bhíodh air ola a fháil ó Faing Inis agus í a thabhairt amach go rialta i mbairille, rinne sé an jab seo a shaol iomlán idir Shamhradh agus Gheimhreadh, aimsir bhreá agus, ar ndóigh níos tábhachtaí, in aimsir anróiteach……….Ach táim ag scinneadh glan ó scéal an lae.

Ar ais go Petersham, Mass. Bhí ranganna na Gaeilge sa thráthnóna, ansin léacht shuimiúil le Gearóid faoin bhliain cheilteach fadó in Éirinn agus na nósanna ársa a bhíodh acu agus cuid acu fós beo in iarthar na tíre.

Tar éis dinnéir bhlasta agus roinnt dí bhí an t-ádh dearg orainn! Tháinig ceoltóir ab ainm Randal Bays, cara le Shiobháin Ott agus le Gearóid Ó hAllmhuráin, agus cuireadh ar siúl ceolchoirm den scoth. Randal ar a fhidil agus ar ndóigh a chomhbhádóir, Gearóid, ar a choncertina. Tháinig dream eile isteach chugainn chuig an cheolchoirm nach raibh ann i rith an lae agus bhí oíche dar saol againn. Bhí Randal agus Gearóid chomh compordach ag seinm lena gcois go gceapfá go gcaithfidís gach oíche i gcomhluadar le cheile ….. Bhí Lizzy Burch ag damhsa dúinn, Siobhán Ott agus Kate Chadbourne ag canadh dúinn, agus bhain dream beag triail as an gCaledonian Seit fiú. Rith sé liom arís go dtéann an teanga, an ceol, an amhránaíocht, agus an béaloideas le cheile go foirfe, méadaíonn gach ceann acu ár lúcháir i suíomh mar seo, roinnt daoine tagtha le cheile gan chomórtas, i dtigh clainne flaithiúla, ár gcultúr a cheiliúradh. Bhí Gaeilge le cloisint beagnach go maidin agus sinn ag iarraidh fadhbanna an domhain a réitigh!

Cleití a ghearra

Dhúisigh go hobann ar maidin, roimh a ceathair. Is dócha go raibh tubaiste inné i London ar m’intinn agus gan choinne bhíos a rá dom féin, omg! Thugas cead do Chian (16) dul go Manhattan ar an 4ú Lá lena cairde. Chuaigh ceathrar acu le cheile ar an dtraein go Grand Central. Chaitheadar cúpla uair ag spaisteoireacht timpeall lárbhaile . Ansin amach leo ar an dtraein fothalamh go Queens féachaint ar na fireworks in iarthar Manhattan ón dtaobh sin den abhainn. Radharc breá a bhí acu, tráthnóna breá…………... Thugas cead do? Ar an lá sin agus an chathair plódaithe? An ceiliúradh is mó sa bhliain. Bhí sé ar an subway faoin abha iarthar!!!! An rabhas as mo mheabhair? Ní raibh mé ag smaoineamh ar sceimhlitheoirí ar chur ar bith. (Thugas comhairle dó a Ipod a fhágáil sa bhaile ach bhí a fhios aige cheanna nach rud ró mhaith é Ipod a bheith agat ar an Subway.)

Ag an am, bhí saghas áthais orm a fheiscint go raibh sé ag éirí píosa beag neamhspleách, anois, cé nach bhfuil an rogha agam, ba mhaith liom a chleití a ghearra agus é a choimeád slán sa nead tamall eile.
Is féidir leo a bheith san Arm @ 16, sílim, nó pósta fiú? Nó b’fhéidir go bhfuil sé 18 anseo agus 16 in Eirinn?
Crikey. Tá súil agam nach mbeidh mé i mo mháthair chéile ó Ifreann lá éigin!

London

Tháinig tinneas orm ar maidin ag smaoineamh ar na pléascanna i London. Beidh an dáta seo 7/7 i gcroíthe na Briotanaigh cosúil le 9/11 dúinne anseo sa SAM, go háirithe anseo i NEabhrac. Is cladhairí iad siúd a dhein an tubaiste seo, fiú mar féinmharfóirí a dhein, níl fiú lúidín Dé ina gcuid oibre in ainneoin a gcreideamh. Níl siadsan ach ceithearnaigh i gcath i bhfad níos mó ná a cheapann siad, ag iarraidh bonn a bhaint ó dhaonlathas ar fud an domhain.

Ciste Filíochta

Nuair a bhíos in Éirinn le déanaí bhuaileas le colceathrar m’athair, Micheál Uí Riain as Eas Géitine. Bhí seans againn an uair seo tamall gearr a chaitheamh ag labhairt le cheile i nGaeilge. Is file é agus an-suim chomh maith aige i gcúrsaí stairiúla a áit dúchais féin. Ní raibh mé ar ais ach seachtain nuair a tháinig leabhar deas sa phost chugam uaidh. Leabhar beag filíochta le Máire Ní Shúilleabháin, cara Mhichíl, ó Chill Churnáin, Co Luimní. An Solas Laistigh a tugtar ar an leabhar seo agus bhaineas taitneamh as, meascán atá ann, idir filíocht bunaithe i gcúrsaí a saol féin, sa dúlra agus sa Chríostaíocht, nó b’fhéidir sa chreideamh, in ionad Críostaíocht amháin.

Ar aon cuma seo sampla:

Muireann 1980-1984

Dhá phointe ama, i saol
A thús is a dheireadh;
Gan aon mhórghaisce eatarthu
Ach line á gceangailt.
Marc, nár shéimhigh an fhulaingt;
An chailliúint, ná líonfaí,
Ach le baisteadh iomlán an ghrá,
A d’fhág sí ‘nar gcoimhdeacht.

Cuirfidh mé sampla eile thuas anseo lá eile.
Anois tá orm roinnt stuife a chur le cheile don Lá na Gaeilge thuas i Petersham, Mass. faoi choimirce an ionad chultúrtha Ar dTeanga Féin bunaithe i Worcester Mass. Beidh dream ó Nua Eabhrac ag dul tacaíocht a thabhairt agus gan amhras beidh craic againn.