Oileán a'Cheo

(Glac Daithi MacLochlann an pictiúr seo atá thuas)

Cuid againn
(Brú ar an bpictúir chun teacht ar cheann níos mó.)

D’fhreastail timpeall 35 ar an gcomhdháil seo, uimhir fhiúntach dar liom agus í lonnaithe ar Oileán a’Cheo. Bhí an coláiste, Sabhail Mór Ostaig (SMO) foirfe mar ionad comhdhála agus bhí an aimsir ar fheabhas ar fad; tuige nach mbeadh tréimhse thairbheach againn agus bhí. Bhí sé soiléir ón gcéad teacht le cheile go mbeadh buntáistí le fáil, bhog gach éinne mar fhéileacáin ó dhuine go duine ag cur in aithne go cairdiúil i seomra ard síleáil an oíche sin fad is a bhí solas claonta na gréine ag nigh lár an fhoirgnimh trí na fallaí arda ghloine. Bhí drogall uirthi slán a fhágáil linn agus lean sí ag sá a gathanna solais go ceanúil orainn go dtí beagnach meán oíche!

Tá a fhios ag cách le suim sna teangacha ceilteacha go bhfuil ceangal eatarthu le fréamhacha sna cianta ó shin. Is minic a cheaptar nach bhfuil mórán a gceanglaítear inniu iad… sin le rá níl mórán idir Gaeilge na hAlban, Manannais agus ár dteanga féin agus níl sé deacair cumarsáide a dhéanamh leo le cheile. Tá difríocht i bhfad níos mó idir an teanga Ghaeilge agus teanga na Breataine Bige, Breatnais, mar shampla, ach ó thaobh struchtúir bíonn cosúlachtaí móra ann, ana shuimiúil dar liom, anois is arís tagtar ar fhocal díreach mar a atá sé i nGaeilge. Ach an í an ceangal is mó eatarthu an lá atá inniu ann ná brú an Bhéarla, teanga gnó an domhain, anseo san iarthar ar a laghad? Tagann na ceisteanna céanna aníos arís is arís eile; an bhfuil todhchaí againn dár dteangacha? An mairfidh siad ar chor ar bith taobh amuigh a bpobal cúng; oileáin teangan, scoite go maith ó cheile. An bhfuil teanga leannán mar shampla, agus teanga na máithreacha agus a mamailínigh ag laghdú? Cad í teanga an tachráin agus é ag sobaláil go sona ag an doirteal cistine? An féidir Marketing Principles a chur i bhfeidhm i gcásanna chomh gar dár gcroithe agus, ag an am céanna, cásanna atá chomh gar do chroí na teanga, an n-oibríodh ceardlanna? An fiú a bheith imníoch faoi na ceisteanna beaga seo?

Mo Cheann Scríbe...Oileán a ‘Cheo (cuid a h aon)

Chaith mé ceithre lá in Oileán a ‘Cheo le déanaí ag freastal ar an gcomhdháil bliantúil faoi choimirce NAACLT. Ní raibh mé riamh ar Oileán a ‘Cheo, ach chuala mé cúpla uair gan a bheith ag súil le haimsir maith, ar ndóigh… ba leid í ainm na hOileáin. Chuireas balcaisí de gach saghas sa mhála, buataisí agus cúaráin san áireamh. Ar aghaidh liom ó aerfort Bhaile Átha Cliath go Glaschú luath sa mhaidin, bhí ionadh orm ar dtús leis na sluaite san Aerfort; cá rabhadar go léir ag dul ar a sé a chlog ar maidin? Bhí sé plódaithe!! Línte fada anseo is ansiúd…Páistí beaga agus brach fós ina súile beaga acu, cuid acu i mbaclainn a dtuismitheoirí, cuid eile acu sna buggies, na créatúir....tuismitheoirí faoi bhrú, fuadar fúthu…..

D’imigh m’eitilt féin ar a seacht agus bhíos in Albain roimh a hocht. Bhí sé fuar agus fliuch ansin, gruama fiú. Bhíos réidh chun bhóthair roimh a naoi ach léarscáil uaim. Bhí mo threoracha Google agam ar ndóigh ach is duine seanaimseartha mé; is maith liom fíor léarscáil agus pictiúir ceart den turas agus gach rud ar an tslí os mo chomhair a bheith i mo lámh agam. (Níos fearr a rá b’fhéidir gur duine radharcach mé nó amharcach mé in ionad sean-nósach nó seanaimseartha... ;) Ach níor éirigh liom teacht ar léarscáil san Aerfort Glaschú. Ní raibh ceann ar fáil áit ar bith, níor cheapas go mbeadh an fhadhb seo agam ar chor ar bith. Bhailigh mé liom ar an mbóthar agus mo mhuinín i nGoogle amháin, agus an ghrian, cé go raibh síse lag go leor. D’éirigh liom teacht ar léarscáil i siopa beag agus mé cúpla uair nó mar sin ar an mbóthar ó thuaidh. Bhí gach rud faoi smacht ansin, bhíos in ann an turas a fheiscint i gceart, cinntí a dhéanamh faoi shosanna srl. Le sin glan an spéir, tháinig an ghrian ar chuairt ceart agus d’fhan sí in éineacht liom.

Rinne mé an cinneadh, tar éis teacht ar mo chara léarscáile, mo threoracha Google a thréig agus in ionad dul chuig an droichead go hOileán a ‘Cheo, roghnaíos an bád farantóireachta. Rogha iontach ab ea í, ní hamháin ó ba thráthnóna álainn a bhí ann ach nár bhuaileas le cairde ar an gcaladh i Mallaig! Donncha Ó Coinn ó NJ ar dtús, ansin John Morrissey ó CA, ansin muintir Prys ón Bhreatain Bheag. Aoibh mhaith ar gach aon duine agus sinn go léir ar eachtra eile le chéile…

Cupla focal i mBearla Inniu, an 16ú lá de mhí an Mheitheamh

Ulysees - (Ithaca) le James Joyce
(maidir leis an ngaol idir na Giudaigh, na Gael agus a dteangacha)

What points of contact existed between these languages and between the peoples who spoke them? The presence of guttural sounds, diadritic aspirations,epenthetic and servile letters in both languages: their antiquity, both having been taught on the plain of Sinar 242 years after the deluge in the seminary instituted by Fenius Farsaigh, descendant of Noah, progenitor of Ireland: their archaeological, genealogical, hagiographical, exegetical, homiletic, toponomastic, historical and religious literatures comprising the works of rabbis and culdees, Torah, Talmud ( Mischna and Ghemara), Massor, Pentateuch, Book of the Dun Cow, Book of Ballymote, Garland of Howth, Book of Kells: their dispersal, persecution, survival and revival: the isolation of their synagogical and ecclesiastical rites in ghetto (S. Mary’s Abbey) and masshouse( Adam and Eve’s tavern) the proscription of their national costumes in penal laws and Jewish dress acts: the restoration in Chanah David of Zion and the possibility of Irish political autonomy or devolution.

Ailleacht agus Deistin

Taim in Eirinn le se la anuas anois. Ta cuma deas ar gach aon rud agus gach aon duine de bharr na haimsire iontach..... ta si grianmhar agus tirim. Thainig an Samhradh liomsa i mbliana.... Inniu ta gaoth bog ag luascadh go mall tri na sceacha agus na crainn, ein ag canadh os comhair na fuinneoige oscailte mo sheomra anseo. Ta se ciuin ce go bhfuil analacht na cathrach le chloisint taobh thiar gach rud eile; ...sleamhnain na gcarr sa chulra, ag teacht, ag dul thar an tigh agus ansin ag imeacht, anois is aris anail nios geara; gluaisrothar! Ach ni chuireann siad isteach ar na hein, no ar na blathanna anseo.

Ach a chairde, ta oraibh a bheith laidir chun feachaint ar chostas na hola.

Ceasadh na Neamhchiontach.